Dewleta Tirk a ku sed sal in asîmîlasyona herî dermirovî li ser gelên Bakurê Kurdistanê dimeşîne, niha bi destê hikûmeta Herêma Kurdistanê asîmîlasyonê li ser gelên Başûrê Kuridstanê dimeşîne. Niha Başûrê Kurdistanê di qonaxa dagirkirinê de ye û hikûmeta Herêma Kurdistanê carna bi zanebûn an jî bê zanebûn bi xwe alîkariya vê dagirkirinê dike.
Li Başûrê Kurdistanê, di proseya perwerde û fêrkirinê de, hişyariya takekes bingeh nehatin girtin, gelek peyvên biyanî û xerîb bi zimanê dayikê re di çîrokên pirtûkan de hatin tevlihevkirin ku di nav civaka Kurd de ev nav tune ne û ji navên Kurdî re xerîbin.
Di pirtûka Perwerdeya Îslamî ya pola duyemîn ya dibistana navîn ya çapa sala 2023’yan de ku niha di dibistanan de tê bikaranîn ku ji aliyê neh mamostayan ve hatiye amadekirin, hinek navên Tirkî wek “Yagmûr, Yildirim, Denîz” hatine bikaranîn ku ji civak û zimanê Kurdî re xerîbin. Ev bikaranîna navên Tirkî di şûna navên Kurdî de, dikare nakokî û pirsiyaran ji bo zarok û malbatên wan çêbike û metirsiyeke mezine li ser nasnameya zimanî ya zarokan.
Di vê pirtûka ku xwendevanên pola duyem hînî her tiştî dibin, ji bo karakterên çîrokan navên tirkî yên wek “Yagmûr, Yildirim, Denîz” hatine bikaranîn. Ev nav ji aliyê nijadperestên Tirk ve tên bikaranîn û li şûna wan dikarin navên Kurdî yên resen bihatana bikaranîn. Ev yek nîşana dagirkirina zimanî ye ku diviyabû pêk nehatiba.
Pisporê Zimanê Kurdî Rizgar Xidir vê yekê wek metirsiyekê ji bo ser zimanê Kurdî dibîne û got; “Ev nav ji çand û civaka Kurdî re biyanî ne û bang li Hikûmeta Herêma Kurdistanê û Wezareta Perwerdeyê ya Herêma Kurdistanê dike ku di dema danîna bernameyên xwendinê de bi hûrgulî di ber çavan re derbaz bike, da ku ziman û çanda me neyê xirabkirin. Ji ber ku em tenê bi saya zimanê Kurdî, peyv û navên Kurdî heta roja îroyîn weke netew mane.”
Dagirkirina ziman û çandê bi sed salane ku dewletên dagirker li rex dagirkirina leşkerî û erdnîgarî bi ar tînin da ku gelê Kurd bihelînin. Kurdan bi sed û bi hezaran caran canê xwe dane da ku ziman û çanda me bijî. Lê îro rayedarên Herêma Kurdistanê bi xwe planên dagirkeran bicih tînin, ku metirsiyeke mezine li ser ziman û nifşên me yên niha û pêşerojê. Lewra divê gavên cidî ji bo rawestandina vê dagirkirina zimanî û bikaranîna peyvên biyanî bên avêtin.
